کد مطلب:31664 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيههاي 29 ـ 38 سوره بقره، دربارة آفرينش آدم است; با توجه به محتواي آيههاي مزبور، چرا خداند ماجراي آفرينش آدم را به آگاهي فرشتگان رساند، در حالي كه او بينياز از غير است؟

1. همان گونه كه از سخنان فرشتگان پيداست، آنان پي برده بودند كه انسان، موجود سر به راهي نبوده، فساد بر پا خواهد نمود. اين كه چگونه به مطلب مزبور آگاهي يافته بودند، از سوي مفسّران، ديدگاههاي گوناگوني مطرح شده است، از جمله:

الف ـ خداوند از پيش به اختصار، آيندة انسان را براي آنان بيان فرموده بود.

ب ـ از كلمة في الارض ملائكه خودشان اين مطلب را دريافته بودند، زيرا ميدانستند انسان از خاك آفريده شده، و به دليل محدوديتهاي موجود در جهان ماده به طور طبيعي اين جهان كانون درگيري و تزاحم خواهد بود، چرا كه جهان محدود مادي، نميتواند طبيعت زياده طلب انسانها را اشباع كند; به ويژه آن كه چنين خصوصيتي، با احساس مسئوليت همراه نباشد.

ج ـ پيش گويي فرشتگان از آن رو بود كه آدم،نخستين آفريدة روي زمين نبود، بلكه پيش از او نيز،مخلوقات ديگري آفريده شده، به نزاع و خون ريزي پرداخته بودند; آن گاه پروندة سوء پيشينة آن ها، موجب بدگماني فرشتگان به نسل آدم شد.(تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، ص 174، دارالكتب الاسلاميه.)

2. با توجه به چنين آگاهي پيشين دربارة آفرينش انسان از سوي فرشتگان، دست كم براي دگرگوني در داوري آنها، لازم بود اين موضوع به اطلاعشان برسد.

3. افزون بر دگرگوني مزبور، به دليل آگاهي پيشين ياد شده، فرشتگان ادعايي را نيز مطرح ميكردند، و آن اين كه: نحن نسبّح بحمدك و نقدّس لك; ]اگر هدف از آفرينش انسان، عبادت است[ ما تسبيح و حمد تو را به جا آورده، تو را تقديس ميكنيم. حتّي تعبير نقدّس لك و نه نقدّسك از زبان آنان، گوياي اين حقيقت است كه بر خلاف انسان افسادگر، ما از هر گونه صفات زشت و مذموم پاك ميباشيم و يا جامعه را براي تو پاك ميكنيم. پيداست براي ايجاد دگرگوني در آن داوري پيشين، و اين ادعاي ظاهراً به جا، لازم بود مطلب با آنان در ميان گذاشته شده، و در نهايت; پس از مورد آزمايش قرار گرفتن و مردودي در آن، خودشان اعتراف كنند كه ميان آنها و انسان، تفاوت بسياري وجود دارد، و در مقايسه با آنها، انسان از توانمنديهاي ويژهاي برخوردار است. براي آزمايش فرشتگان، و نيز به منظور متقاعد ساختن آنان به اقدام خود، خداوند توانايي فوق العادهاي براي درك حقايق هستي; يعني علم به اسما به آدم داد; آن گاه، وقتي آدم، در پرتو توانايي مزبور، توانست فرشتگان را از اين اسما آگاه نمايد، آنان از انجام اين كار درماندند، به همين دليل، پي بردند كه گزينش انسان به عنوان جانشين خود از سوي خداوند، اقدامي شايسته و به حق است، و آنان شايستگي جانشيني مزبور را ندارند.